Trong thế giới ngày càng phức tạp và phụ thuộc vào công nghệ như hiện nay, ngành công nghệ chế tạo máy đóng vai trò không thể thiếu trong việc tạo ra các thiết bị, máy móc hỗ trợ cho cuộc sống và hoạt động kinh doanh của con người.
1. Ngành Công nghệ chế tạo máy là gì?
Ngành công nghệ chế tạo máy (Mechanical Manufacturing Technology) là một trong những ngành chủ lực của công nghệ cơ khí, tập trung vào việc thiết kế, chế tạo, lắp ráp và bảo dưỡng các loại máy móc, thiết bị và dụng cụ công nghệ.
Ngành này đóng góp phần quan trọng vào sự phát triển của công nghệ sản xuất và cơ sở hạ tầng kỹ thuật, từ các máy móc công nghiệp, hệ thống tự động hóa cho đến các phương tiện vận chuyển và cơ sở hạ tầng năng lượng.
Ngành Công nghệ chế tạo máy có mã ngành xét tuyển đại học là 7510202.
2. Ý nghĩa và vai trò của ngành công nghệ chế tạo máy
Ngành Công nghệ chế tạo máy đóng vai trò quan trọng và không thể thiếu trong nền kinh tế và xã hội hiện đại.
Dưới đây là một số điểm chính về ý nghĩa và vai trò của ngành này:
- Đóng vai trò trọng tâm trong việc hỗ trợ sản xuất các sản phẩm và dịch vụ trong nhiều ngành công nghiệp, từ chế tạo ô tô, hàng không, điện tử, công nghiệp chế biến thực phẩm và dược phẩm.
- Tạo ra hàng ngàn cơ hội việc làm trên toàn cầu, từ các nhà thiết kế và kỹ sư chế tạo tới những người làm việc trực tiếp trên dây chuyền sản xuất và những người bảo dưỡng và sửa chữa máy móc.
- Sự tăng trưởng và phát triển của ngành công nghệ chế tạo máy thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế, thúc đẩy sản xuất công nghiệp và gia tăng GDP.
- Công nghệ chế tạo máy là cơ sở của nhiều ngành công nghiệp như sản xuất, xây dựng, năng lượng và vận tải.
- Công nghệ chế tạo máy hỗ trợ các công nghệ hiện đại trong nông nghiệp, máy móc nông nghiệp, hệ thống tưới tiêu tự động và hệ thống thu hoạch.
- Trong ngành y tế, công nghệ chế tạo máy giúp tạo ra các thiết bị chẩn đoán, máy mổ và các dụng cụ y tế khác.
- Công nghệ chế tạo máy đóng vai trò quan trọng trong việc chế tạo các thiết bị khoa học cần thiết để thực hiện các nghiên cứu và thí nghiệm.
3. Các tố chất phù hợp với ngành
Để học tập và thành công trong ngành công nghệ chế tạo máy, các sinh viên và chuyên gia cần có một số tố chất phù hợp dưới đây:
- Khả năng tư duy logic và phân tích, hiểu biết về các quy luật vật lý và toán học.
- Khả năng sáng tạo là yếu tố quan trọng trong quá trình thiết kế và chế tạo máy.
- Khả năng giao tiếp giúp bạn trao đổi thông tin hiệu quả với đồng nghiệp, quản lý và khách hàng.
- Kỹ năng làm việc nhóm giúp bạn cùng nhau giải quyết các vấn đề và hoàn thành dự án một cách hiệu quả.
- Tinh thần tự học bởi công nghệ chế tạo máy là một lĩnh vực nhanh chóng thay đổi với sự phát triển không ngừng của công nghệ và không bị tụt hậu.
- Chăm chỉ, kiên nhẫn và tỉ mỉ.
Ngoài những tố chất trên, bạn cũng cần có kiến thức cơ bản về toán học, vật lý, công nghệ thông tin và các nguyên lý kỹ thuật cơ bản.
4. Chương trình đào tạo ngành công nghệ chế tạo máy
Tham khảo khung chương trình đào tạo ngành Công nghệ chế tạo máy của trường Đại học Sư phạm kỹ thuật TPHCM.
Chi tiết chương trình như sau:
I. KIẾN THỨC GIÁO DỤC ĐẠI CƯƠNG Học phần bắt buộc:
- Những NLCB của CN Mác - Lênin
- Tư tưởng Hồ Chí Minh
- Đường lối cách mạng của ĐCSVN
- Pháp luật đại cương
- Toán 1, 2, 3
- Xác suất thống kê ứng dụng
- Nhập môn Kỹ thuật Cơ khí
- Toán ứng dụng trong cơ khí
- Vật lý 1, 2
- Thí nghiệm vật lý 1
- Hóa đại cương
- Tin học trong kỹ thuật
- Giáo dục thể chất 1, 2, 3
- Giáo dục quốc phòng
Học phần tự chọn
- Viết tài liệu kỹ thuật dành cho kỹ sư
- An toàn lao động và môi trường công nghiệp
- Kế hoạch khởi nghiệp
- Nhập môn quản trị chất lượng
- Nhập môn Quản trị học
- Nhập môn Logic học
- Tư duy hệ thống
- Kỹ năng xây dựng kế hoạch
- Kỹ năng làm việc trong môi trường kỹ thuật
- Phương pháp nghiên cứu khoa học
II. KIẾN THỨC GIÁO DỤC CHUYÊN NGHIỆP 1. Kiến thức cơ sở nhóm ngành Học phần bắt buộc:
- Vẽ kỹ thuật 1, 2
- Cơ kỹ thuật
- Sức bền vật liệu
- Nguyên lý - Chi tiết máy
- Đồ án Thiết kế máy
- Dung sai - Kỹ thuật đo
- Thí nghiệm đo lường cơ khí
- Vật liệu học
- Thí nghiệm vật liệu học
- Anh văn chuyên ngành cơ khí
Học phần tự chọn
- Điều khiển tự động
- Thực tập Kỹ thuật điều khiển tự động
- Năng lượng và quản lý năng lượng
- Dao động trong kỹ thuật
- Cơ học lưu chất ứng dụng (CKM)
- Kỹ thuật nhiệt
- Tối ưu hóa trong kỹ thuật
2. Kiến thức chuyên ngành (lý thuyết + thí nghiệm) Học phần bắt buộc
- Công nghệ kim loại
- Cơ sở công nghệ chế tạo máy
- Công nghệ thuỷ lực và khí nén
- TN Công nghệ thuỷ lực và khí nén
- Máy và hệ thống điều khiển số
- Công nghệ chế tạo máy
- Đồ án Công nghệ chế tạo máy
- Trang bị điện - Điện tử trong máy công nghiệp
- TN Trang bị điện - Điện tử trong máy công nghiệp
- Công nghệ CAD/CAM-CNC
- Chuyên đề thực tế
Học phần tự chọn
- Thiết kế, chế tạo khuôn mẫu
- Quản trị sản xuất và chất lượng
- Thiết kế sản phẩm công nghiệp
- Kỹ thuật Robot
3. Kiến thức chuyên ngành (thực hành xưởng + thực tập công nghiệp)
- Thực tập nguội
- Thực tập Kỹ thuật Hàn
- Thực tập Cơ khí 1, 2, 3
- Thực tập Công nghệ CAD/CAM-CNC
- Thực tập Tốt nghiệp (CNCTM)
4. Tốt nghiệp
- Khóa luận tốt nghiệp
- Các môn tốt nghiệp: Chuyên đề tốt nghiệp 1, 2, 3
5. Học ngành Công nghệ chế tạo máy ở trường nào?
Hầu hết các trường đại học, cao đẳng chuyên kỹ thuật và trường đại học đa ngành đều có tuyển sinh ngành Công nghệ chế tạo máy.
Các trường tuyển sinh ngành công nghệ chế tạo máy năm 2023 và điểm chuẩn mới nhất như sau:
| Tên trường | Điểm chuẩn ngành Công nghệ chế tạo máy |
|---|---|
| Khu vực Hà Nội & các tỉnh miền Bắc | Đại học Thủy Lợi: 22.0 Đại học Sư phạm kỹ thuật Hưng Yên: 15.0 Đại học Sư phạm kỹ thuật Nam Định: 16.0 Đại học Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên: 15.0 Đại học Công nghệ Đông Á: 23.0 Đại học Hải Phòng: 15.0 |
| Khu vực miền Trung & Tây Nguyên | Đại học Bách khoa Đà Nẵng: 22.5 Đại học Nha Trang: 16.0 Đại học Sư phạm kỹ thuật Vinh: 17.0 Đại học Duy Tân |
| Khu vực TPHCM & các tỉnh miền Nam | Đại học Sư phạm kỹ thuật TPHCM: 22.85 - 25.0 Đại học Công nghiệp TPHCM: 20.5 Đại học Công thương TPHCM: 16.0 Đại học Công nghệ Đồng Nai: 15.0 Đại học Sư phạm kỹ thuật Vĩnh Long: 15.0 |
Các trường Cao đẳng đào tạo ngành Công nghệ chế tạo máy:
- Trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh
- Trường Cao đẳng Cơ khí luyện kim
- Trường Cao đẳng Công thương TPHCM
6. Các khối thi ngành Công nghệ chế tạo máy
Ngành Công nghệ chế tạo máy có thể xét tuyển theo 1 trong các khối thi sau:
- Khối A00 (Toán, Lý, Hóa)
- Khối A01 (Toán, Anh, Lý)
- Khối C01 (Văn, Toán, Lý)
- Khối D01 (Văn, Toán, Anh)
- Khối D07 (Toán, Hóa, Anh)
- Khối D90 (Toán, KHTN, Anh)
- Khối B00 (Toán, Hóa, Sinh)
- Khối A16 (Toán, KHTN, Văn)
- Khối A03 (Toán, Vật lý, Lịch sử)
- Khối A10 (Toán, Vật lý, Giáo dục công dân)
7. Công việc, cơ hội nghề nghiệp và mức lương ngành công nghệ chế tạo máy
Với kiến thức và kỹ năng mà ngành công nghệ chế tạo máy, sau khi tốt nghiệp bạn có thể tham khảo một số vị trí công việc dưới đây:
- Kỹ sư cơ khí: Chịu trách nhiệm thiết kế, phát triển, xây dựng và kiểm tra các hệ thống và máy móc.
- Kỹ sư chế tạo: Tập trung vào việc tạo ra các dụng cụ, máy móc và thiết bị cần thiết cho quá trình sản xuất.
- Kỹ sư bảo dưỡng: Đảm bảo rằng máy móc và thiết bị hoạt động ổn định và hiệu quả, phát hiện và khắc phục các sự cố kỹ thuật.
- Kỹ sư tự động hóa: Thiết kế và phát triển các hệ thống tự động để tăng cường hiệu suất và chất lượng sản phẩm.
- Chuyên gia quản lý sản phẩm: Phụ trách việc quản lý và điều phối các dự án sản phẩm từ giai đoạn thiết kế đến sản xuất.
- Kỹ sư thiết kế CAD: Sử dụng phần mềm CAD để tạo ra các bản vẽ kỹ thuật cho quá trình chế tạo máy.
- Kỹ sư dự án: Người quản lý và điều phối các dự án kỹ thuật trong các công ty chế tạo máy.
Mức lương ngành công nghệ chế tạo máy có sự thay đổi dựa theo vị trí công việc, kinh nghiệm, kỹ năng và nơi làm việc.
Theo báo cáo, mức lương trung bình cho một kỹ sư cơ khí là khoảng 10 - 15 triệu đồng mỗi tháng. Với những người có kinh nghiệm cao hơn, mức lương có thể lên đến 20 - 30 triệu đồng/tháng.
8. Các thách thức và khó khăn của ngành
Ngành công nghệ chế tạo máy dù mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn.
Dưới đây là một số khó khăn của ngành này:
- Công nghệ chế tạo máy tiếp tục tiến bộ nhanh chóng, đòi hỏi các kỹ sư và chuyên viên cần phải cập nhật liên tục và kỹ năng để không bị tụt hậu.
- Các doanh nghiệp chế tạo máy thường phải đối mặt với áp lực lớn về việc cải thiện hiệu suất và giảm chi phí. Điều này đòi hỏi sự sáng tạo và khả năng giải quyết các vấn đề hiệu quả.
- Máy móc và thiết bị phải đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng và an toàn. Việc không tuân thủ những quy định này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng bao gồm cả tổn thất tài chính và các hình phạt pháp lý.
- Việc chế tạo máy có thể gây ô nhiễm môi trường đòi hỏi cần có các biện pháp quản lý môi trường hiệu quả.
- Tự động hóa và trí tuệ nhân tạo đang thay đổi cách thức hoạt động của ngành công nghệ chế tạo máy. Dù mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng tạo ra những lo ngại về việc mất việc làm và yêu cầu về việc nâng cao kỹ năng.
- Đại dịch Covid-19 đã tạo ra những khó khăn đặc biệt cho ngành chế tạo máy bao gồm việc gián đoạn chuỗi cung ứng, mất doanh thu và cần phải thích ứng với cách làm việc mới.
Dù những thách thức trên có thể rất khó khăn nhưng cũng mang lại nhiều cơ hội để tìm ra các giải pháp sáng tạo và cải thiện hoạt động của ngành công nghiệp chế tạo máy.
9. Tương lai của ngành công nghệ chế tạo máy
Tương lai của ngành công nghệ chế tạo máy hứa hẹn nhiều tiềm năng khi được hỗ trợ bởi sự tiến bộ của công nghệ.
Dưới đây là một số xu hướng và triển vọng có thể ảnh hưởng đến ngành này:
- Với sự tiến bộ của công nghệ thông tin, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và tự động hóa, ngành công chế tạo máy đang chuyển mình theo hướng công nghiệp 4.0. Điều này tạo ra nhiều cơ hội mới nhưng cũng đòi hỏi nhân lực có kỹ năng và kiến thức đáp ứng yêu cầu của thời đại mới.
- Yêu cầu về sự bền vững và giảm thiểu tác động đến môi trường đang ngày càng tăng. Do đó, ngành chế tạo máy se cần tập trung nhiều hơn vào việc phát triển các giải pháp tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu lượng chất thải.
- Công nghệ chế tạo mới như in 3D đang trở thành một xu hướng lớn trong ngành chế tạo máy. Việc sử dụng công nghệ này có thể giúp giảm chi phí, tăng hiệu quả và cho phép sự tùy chỉnh cao trong quá trình chế tạo.
- Sản xuất tinh gọn (Lean Manufaturing): Nguyên tắc sản xuất tinh gọn, tối ưu hóa quy trình và tiết kiệm tối đa tài nguyên sẽ tiếp tục là xu hướng hàng đầu trong tương lai, giúp các doanh nghiệp chế tạo máy hoạt động hiệu quả hơn.
- Trong tương lai, nhu cầu về chất lượng lao động có trình độ cao sẽ ngày càng tăng. Đây là thách thức đồng thời cũng là cơ hội để các nhà đào tạo, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động.
- Khi thị trường chế tạo toàn cầu mở rộng, các doanh nghiệp chế tạo máy cũng có cơ hội mở rộng hoạt động của mình đến các thị trường mới, đồng thời đối mặt với sự cạnh tranh gia tăng.
Ngành Công nghệ chế tạo máy có tương lai vô cùng hứa hẹn với nhiều cơ hội từ sự phát triển của công nghệ. Để tận dụng được những cơ hội này, ngành cần chuẩn bị đối mặt và giải quyết các thách thức về kỹ thuật, môi trường và nhân lực.
Ngành Công nghệ chế tạo máy là một lĩnh vực hết sức rộng lớn và đầy thách thức nhưng cũng không kém phần hấp dẫn với những cơ hội mà nó mang lại.
Với niềm đam mê sáng tạo và lòng quyết tâm, chắc chắn bạn sẽ tìm thấy con đường riêng cho mình trong thế giới đầy thú vị của công nghệ chế tạo máy.
Ảnh:
