Ảnh: MC
Giáo dục công là một môn học quan trọng trong chương trình giáo dục phổ thông 2006 dành cho học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông tại Việt Nam. Môn học này không chỉ định hình kiến thức về đạo đức, pháp luật cơ bản cho học sinh mà còn giúp xây dựng tư duy, kỹ năng và thái độ đúng đắn. Tuy nhiên, sau gần 15 năm triển khai, chương trình giáo dục công còn nhiều hạn chế phải khắc phục.
Môn GDCD ở trung học cơ sở và trung học phổ thông
Ở cấp THCS, môn GDCD tập trung giảng dạy cho học sinh kiến thức về đạo đức, pháp luật cơ bản và áp dụng chúng vào cuộc sống hàng ngày. Môn học này giúp hình thành các phẩm chất đạo đức như siêng năng, kiên trì, lễ độ, biết ơn, đoàn kết, tôn trọng kỷ luật, pháp luật và nâng cao khả năng đánh giá hành vi của bản thân và người khác. Ngoài ra, học sinh cũng được hướng dẫn chọn lựa và thực hiện những hành vi phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật trong cuộc sống hàng ngày.
Đối với cấp THPT, môn GDCD không chỉ cung cấp kiến thức phổ thông về thế giới quan và giá trị nhân sinh, mà còn tạo điều kiện phát triển tình cảm, niềm tin, hành vi và thói quen phù hợp với những giá trị đã học. Môn học này có vai trò giáo dục kiến thức, kỹ năng và thái độ đối với học sinh.
Hạn chế của chương trình GDCD
Mặc dù đã triển khai chương trình GDCD 2006 trong gần 15 năm, vẫn còn nhiều bất cập. Một số hạn chế bao gồm:
Sách giáo khoa hạn chế
Chương trình giáo dục GDCD được xây dựng sau khi có sách giáo khoa, khiến cho sách giáo khoa trở thành quy định bắt buộc. Điều này dẫn đến học sinh và giáo viên không có sự lựa chọn khác, các sách tham khảo cũng hạn chế. Nhiều nội dung trong sách giáo khoa tập trung vào lý thuyết, ít thực hành và ít liên hệ với cuộc sống thực tế.
Nội dung giống nhau cho mọi học sinh
Chương trình GDCD 2006 có nội dung gần như giống nhau cho tất cả học sinh, không phù hợp với định hướng nghề nghiệp cá nhân. Việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh, kể cả ở cấp THPT, chưa được xác định rõ ràng, gây khó khăn trong việc đạt được mục tiêu mong đợi.
GDCD trong chương trình giáo dục mới
Với chương trình giáo dục mới, môn GDCD được chia thành hai giai đoạn. Giai đoạn giáo dục cơ bản từ lớp 1 đến lớp 9 gọi là môn đạo đức ở tiểu học và giáo dục công dân ở THCS. Giai đoạn này tập trung vào giáo dục các giá trị bản thân, gia đình, quê hương và cộng đồng, nhằm xây dựng thói quen cần thiết trong học tập, sinh hoạt và ý thức tuân thủ đạo đức và pháp luật.
Giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp từ lớp 10 đến lớp 12 có tên gọi là giáo dục kinh tế và pháp luật. Môn học này được lựa chọn theo nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của học sinh. Nội dung chủ yếu của môn học là kiến thức cơ bản về kinh tế, pháp luật và ứng dụng vào đời sống hàng ngày và định hướng nghề nghiệp. Môn giáo dục kinh tế và pháp luật được kết hợp với giáo dục đạo đức và kỹ năng sống, giúp học sinh có nhận thức đúng và thực hiện quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm công dân.
Lựa chọn môn học
Môn giáo dục kinh tế và pháp luật lựa chọn theo định hướng nghề nghiệp và sở thích của học sinh. Học sinh có định hướng nghề nghiệp trong các ngành giáo dục chính trị, giáo dục công dân, kinh tế, hành chính, pháp luật sẽ chọn môn này. Tuy nhiên, việc ghép chung môn học này với các môn lựa chọn khác chưa phù hợp với định hướng nghề nghiệp của một số học sinh, dẫn đến tỷ lệ lựa chọn môn này còn hạn chế.
Theo Tôn Nữ Anh Khuê, học sinh lớp 10: "Cháu chọn học môn giáo dục kinh tế và pháp luật vì kiến thức môn học này áp dụng vào cuộc sống hàng ngày, giúp chúng cháu hình thành kỹ năng sống quan trọng và hoàn thiện nhân cách của chính mình." Tuy nhiên, không phải học sinh nào cũng có suy nghĩ như vậy. Một số học sinh cho rằng môn học này khô khan và khó học, đặc biệt khi ghép chung với các môn học không liên quan đến định hướng nghề nghiệp tương lai của mình.
Kết luận
Môn GDCD giúp học sinh hiểu biết về đạo đức, pháp luật và kỹ năng sống. Tuy nhiên, chương trình giáo dục công cần được cải tiến để đáp ứng đúng nhu cầu và định hướng nghề nghiệp của học sinh. Sự lựa chọn môn học cần được thực hiện một cách linh hoạt và phù hợp với sở thích và mục tiêu cá nhân của từng học sinh.
