Khi nhắc đến hoàng tử (皇子), chúng ta thường nghĩ ngay đến con trai của Hoàng thất. Tuy nhiên, trong quan điểm hiện đại của Việt Nam, từ "hoàng tử" thường chỉ đến "con trai vua" nói chung. Vậy hoàng tử và vương tử có điểm gì khác nhau? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Hoàng tử và vương tử
Trong văn hóa chữ Hán, hoàng tử (皇子) là cách gọi cho con trai của Hoàng đế trong các quốc gia như Trung Quốc, Việt Nam, Nhật Bản và Hàn Quốc. Riêng đối với những người mang tước Vương, con trai của họ được gọi là vương tử (王子). Vợ của hoàng tử thường được gọi là hoàng tức hay hoàng túc, hoặc hoàng tử phi (công nương).
Sự phân biệt giữa hoàng tử và vương tử
Trong ngôn ngữ hiện đại của Việt Nam, sự phân biệt giữa "hoàng tử" và "vương tử" không rõ ràng do sự không nhất quán xưng hô của quân chủ Việt Nam. Thông thường, từ "hoàng tử" dùng để chỉ đến "con trai vua" nói chung.
Thứ bậc hoàng tộc, quý tộc và hiệp sĩ
Trong các triều đại như Trung Quốc và Việt Nam, vị trí của hoàng đế và hoàng hậu là tối cao. Dưới đó là nữ hoàng, hoàng tế, thái hoàng thái hậu, hoàng thái phi, vương thái hậu, quốc vương, vương hậu, nữ vương, vương phu. Hoàng tử và hoàng tử phi đứng sau vương tử và vương tử phi. Thứ tử và thứ tử tần, công chúa và phò mã đứng dưới hoàng tử. Ngoài ra, còn có các thân vương, công tước, hầu tước, bá tước, tử tước, nam tước, hiệp sĩ và nữ tước sĩ.
Quá trình thừa kế hoàng tử từ thời Tiên Tần đến Lưỡng Hán
Trong quá trình thừa kế từ thời Tiên Tần, các hoàng tử và công tử đều có đặc quyền riêng. Một trong những đặc quyền đó là được sở hữu đất phong truyền thừa, còn gọi là "Thực ấp" (食邑), và có được tước hiệu trong hệ thống quý tộc. Tuy nhiên, từ thời Vũ vương nhà Chu lập quốc, chỉ có người kế vị mới được phong làm quốc quân, còn các vương tử khác thường được phong tước Công, Hầu hoặc Bá. Con của các chư hầu được gọi là công tử, cũng có thể được ban thực ấp cùng tước phong, nhưng không thể trở thành quốc quân như các con của hoàng đế.
Quá trình thừa kế hoàng tử từ thời Ngụy-Tấn đến Đường-Tống
Kể từ sau Tào Ngụy, quyền lực đất phong của các hoàng tử Phiên vương ngày càng giảm. Từ triều Bắc Chu cho đến nhà Đường, cách thức phong tước vương cho hoàng tử Tông thân cũng có biến hóa lớn. Từ việc lấy tên tiểu quốc gia phong cho hoàng tử, đến việc lấy tên quận hoặc huyện gia phong. Bên cạnh đó, vị trí chức quan của các hoàng tử Tông thân cũng không cố định mà tùy thời bổ nhiệm các vị trí khác nhau. Điều này khiến các phiên vương trở nên rất khó đoán định và ổn định.
